Jurnalist kimdir ?

Kimdir jurnalist?

Qərblilərə görə, “keşikçi köpək”dir jurnalist. Yəni, vətəndaş hər zaman onu öz yanında, ətrafında görür. Jurnalistin əsas funksiyası iqtidarı nəzarətdə saxlamaq, vətəndaşla dövlət arasında körpü qurmaq, bir sözlə, 4-cü hakimiyyətdir.

Elə buna görə də bəzən haqqını müdafiə etdiyi insanlardan belə şapalaq yeyir, haqsızlığa uğrayır, şəxsi həyatı olmur, sındırılır, əzilir, bütün bunlara rəğmən ayaqda durur…

Kimdir jurnalist?

Öz peşəsində uğur qazana bilməyib şansını bu sahədə sınayanlarmı, yoxsa dövlət qurumlarını hədələyib rüşvət alanlarmı? Jurnalistika fakültəsini bitirənlərmi, yoxsa jurnalistikadan dərs deyib, ortaya nümunə kimi heç nə qoya bilməyənlərmi? Hə, kimdir jurnalist? Azərbaycan reallığında bu sualların cavabı o qədər mücərrəd görünür ki…

Yazdıqlarına görə şantaj edilən, döyülən… Sonuncu dəfə Azərbaycanda bu cür göründü  jurnalist. Əgər hələ də yaşayırsa, kim bilir, daha nələr gözləyir onu…

Kimdir jurnalist?

Əksər halda haqqında “çox sırtıq olurlar, deyirsən istəmirəm, çəkirlər”- deyilir. Vəzifəlilər yuxarıdan aşağı baxır, amma cəmiyyətə təsir gücü olduğu üçün ələ almağa çalışır. Mükafatı haqqında eşitdiyi “gözəl fikirləri olur, maraqlı məsləhətlər verirlər”, “yaxşı qələmi var, əla təhlil edir”, “verilişi çox yaxşı ələ alır” kimi fikirlər olur.

Kimin üçünsə paparazi, köşə yazarı, blogger, şərhçi, diktor, aparıcı…dır jurnalist, kimin üçünsə də əlinə hər qələm alan…

Yüz şillədən sərt olur “keçən dəfə sənin bir həmkarın da gəlmişdi, dəftərinin arasına payını qoyub göndərdim”, – deyib üzünə kinayə ilə gülümsəyənlərin sözü. Boğaza düyün kimi tıxanır müsahibə almaq istədiyi adamın “hər şeyi anladım, indi sən mənə de görüm, sən müxalifət jurnalistisən, yoxsa iqtidar” sualı.

Onlarla məqalə müəllifi olsun, yazdıqları bütün ölkəni silkələsin, cibində vəsiqəsi yoxdursa, çoxu üçün heç kimdir jurnalist…

Bu gün əskəriyyəti hakimiyyətin dəyirmanında üyüdülür, sobasında qızardılır, satılır, alınır. Amma ələkdə qalanı da az deyil. Onlar cəmiyyəti göstərir, cəmiyyətə göstərir. Deməli, cəmiyyətin güzgüsüdür jurnalist…

Bir ana çəkə bilərsən mənim üçün?

Valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqları adətən dövlət himayəsinə götürür. Lakin bəzi uşaqlar var ki, onlar dövlət himayəsindən də məhrumdurlar. Belə uşaqlarla biz tez- tez küçələrdə, dəmiryol stansiyalarında, metro ətraflarında rastlaşırıq. Onlar küçə uşaqlarıdır. «Küçə uşaqları» anlayışı küçədə yaşayan və küçədə işləyən uşaqları əhatə edir. Onlar arasında həm baxımsız, həm də  kasıb ailələrdən olan uşaqlar var.

“ Küçə uşaqları ” ilə bağlı yaranmış problemləri sosial-iqtisadi vəziyyətin ağır olması səbəblərinə aid etmək olar. Amma cəmiyyətin bu gün yazılmış və yazılmayan qanun və qaydalarla yaşaması da küçə uşaqları ordusunun ilbəil artmasına gətirib çıxarır.

Bu uşaqları bir araya toplayan yeganə yer Azərbaycan Uşaqlar Birliyinin nəzdində yaradılmış Uşaq sığınacağı Reinteqrasiya mərkəzidir.

 Hər küçə uşaqğının bir ölküsü var.

Arzular müxtəlifdir. Sığınacaq evində tanış olduğumuz uşaqlardan Ramazan Həsənovun ən böyük arzusu isə anasına qovuşmaqdır. Sığınacaq evində daimi qalan 4 uşaqdan biridir Ramazan. O deyir: “Əvvəllər kley (tikintidə istifadə olunan, bihuşedici qoxusu olan yapışqan-red.)  iyləyirdim. Lakin indi atmışam dedi. Çünki tanış olduğum yeni dostlarım kley iyləyirsənsə bizə qoşulma dedilər. Mən də başladım onlar kimi maşın yuyub, təkər qaraltmağa. Gündüzlər dönərlə, peraşkiylə qarnımızı doyururduq, gecələr də 1 manat verib internet-klublarda qalırdıq. Pulumuz olmayanda da transformator quraşdırılmış bir yer var, orada yatırdıq”. 

Ramazan bir ara xaricə işləməyə getmək fikrinə düşüb. . Gizli yolla 8 yoldaşı ilə bərabər. Orda tutulublar. 4 nəfəri saxlayıb, digərlərini Azərbaycana yollayıblar. Ramazan da saxlanılanların içində olub. 4 ay həbsdə qaldıqdan sonar qayıdıb.

Ramazanın  böyük arzusu anasına qovuşmaqdı. Lakin 6 aydır ki, ondan xəbər ala bilmir. Deyir ki, əgər anamı tapsam bird aha işləməyə qoymayacam, özüm işləyib ona baxacam.

MARAQLI

İngiltərə kitabxanalarında ən çox oxunan kitab Ginnesin rekordlar kitabıdır.

 İtaliyada barbi gəlinciyi daha çoxdur, nəinki Kanadada kanadalı.

 Son 5 ildə 4 dəfə BMT tərəfindən Kanada dünyanın ən ideal ölkəsi seçilib.

 Bədəninə görə ən böyük başı olan heyvan qarışqadır.

 Dünyadakı canlıların 70%-i bakteriyadır.

 Fil yeganə heyvandır ki, 4 dişi var.

 Arı sancmağından dünyada hər il daha çox adam ölür, nəinki ilan sancmağından.

“Media haqqında hər şey” əslində isə heç bir şey…

Bura əsl bazar meydanına oxşayır. Hər gələn öz malını tərifləyir, alıcıya sırımağa çalışır. Həm ağız deyəni qulaq eşitmir, həm də ki, lalın səsindən karın qulağı batır. Bir sözlə müsibətdi… Bilirsiniz bura haradı? İctimai televiziyanın canlı yayımı…

  Dünən yaxın bir dostum mənə zəng edib İctimai televiziyanın efirində canlı yayımlanan “Media haqqında hər şey” adlı verilişə dəvət etdi. Mövzu, “Jurnalist etikası və jurnalistlərin peşəkarlıq səviyyəsi” məni maqnit kimi telekanala çəkdi. Aparıcı Vüsalə Mahirqızı qonaqları təqdim etdi. Milli Televiziya və Radio Şurasının (MTRŞ) sədri Nuşirəvan Məhərrəmli, millət vəkili Fazil Mustafa, peşəkar jurnalist kimi dəvət olunan Azər Həsrət və  Eldəniz Qulyev. Çox gözəl. Keçək söhbətlərə.

XİLASKAR

 “Əvvəllər gediş haqqı 5 qəpiyə olanda yaşlıları, metrotdan təsadüfən istifadə edənləri keçirirdik. İndi isə bu mümkün deyil. Yenə o adamlar aparatın yanında dayanıb mənim kimiləri gözləyir. Mən də məcburam ki, daha metro ilə getməyim. Belə olan təqdirdə özümdən başqa bir-iki nəfəri keçirəndə bu mənə 30-40 qəpiyə başa gəlir. Ondansa avtobusla getməyi üstün tuturam” – deyir dostlarımızdan biri.

Hollandiyada jurnalistikadan dərs deyən Vladimir (NJM-də bizə bir həftəlik seminar keçir) metroda gediş haqlarının qaldırılması ilə bağlı bizə reportaj hazırlamağı tapşıranda, o an fikrimizə gəldi əcnəbi bir vətəndaş da halımıza acıyır. “Çalışın milçək olun, diqqət çəkməyin. Və insanların gediş haqqı ilə bağlı fikirlərini öyrənin”. Bizi istedad və praktika baxımından üstələyən Vladimirin sözlərinə əməl edərək, NJM-in ofisini tərk edəndə elə milçək olduq.

Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı təqvim. I hissə

1988- ci il

10 -12 fevral– Xandəndində izdihamlı mitinq keçirilir…

13 fevral– Rayon ərazisinə DQMV- nin Xocavənd rayonunun kəndlərindən onlarla azərbaycanlı köçkün ailələr gəlir…

19 fevral- Bakıda Dağlıq Qarabağ məsələsi ilə balğı ilk etiraz mitinqi keçirilir…

22 fevral- Qarabağ müharibəsində ilk qan tökülür. Əli Hacıyev və Bəxtiyar Quliyev Əsgəranda ermənilər tərəfindən qətlə yetirilir…

27- 28 fevral- Sumqayıt təxribatı törədilir, 32 nəfər həlak olur…

23 mart- SSRİ Ali Soveti Dağlıq Qarabağın Ermənistana verilməsinin qeyri- mümkünlüyü barədə qərar çıxarır…

17 iyun- Azərbaycan SSRİ Ali Soveti “Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Ermənistan SSR tərbinə verilməsinin qəbuledilməzliyi haqqında” qərar çıxarılır…

18 iyul- SSRİ Ali Sovetinin ssesiyasında Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olması təsdiq edilir…

Sentyabr- DQMV ilə həmsərhəd rayonların, o cümlədən, Füzuli rayonunun əhalisindən soyuq silahlar müsadirə olunur…

18 sentyabr- Azərbaycanlıların silah gücünə Xankəndindən çıxarılmasına başlanılır…

HAKİMİYYƏT SEVDASI

  Yazı illərdir hakimiyyətə gəlmək eşqiylə alışıb-yanan müxalifətçi “bəylərə” ithaf olunur.

  Yaşadığımız cəmiyyət başdan-başa eybəcərliklərlə doludur desəm heç də yanlış etmərəm. Çox təəssüflər olsun ki, bu eybəcərliklər gözəlləşmir, əksinə günbəgün daha da ifrat bir hala varır. Azərbaycan adlı məmləkətin də ən böyük eybəcərləri hazırki iqtidar və onun müxalifətidir. Yap iqtidarından danışmasam yaxşı olar. Onsuzda ondan hamı danışır. Düşdüyümüz bu çətin situasiyanın, yaşadığımız əzablı günlərin hamısının günahı indiki müxalifətdədir. Qüdrətli DTK generalı olan H. Əliyevi Bakıya bu üzdəniraq cəbhəçi bəylər dəvət etmədilərmi? Azərbaycanda diktaturanın qurulmasında əvəzsiz rol oynadılar. Xalqımıza qurtuluş adlı bayramın sırınmasında müstəsna xidmətlər göstərdilər. Vətən torpağının işğal olunmasına sakitcə tamaşa etdilər. Hətta İsa Qəmbər özüdə etiraf etdi ki, qarşımızda iki yol var idi: Ya Qarabağ, ya hakimiyyət.

Bilirsinizmi?

İnsan ömrü boyu 64000 litr su içir.

Rusiyanın ¼ hissəsi meşə ilə örtülüdür.

Eyfel qülləsinin zirvəsinə kimi 1792 pillə var.

Hindistanın illik doğumu Avstraliyanın əhalisinin sayından çoxdur.

Hər 4 amerikalıdan biri televiziyada görünür.

1 saç 1 santimetr uzandıqca 1 ay keçir. 1 gündə hər saçın uzunluğu 0,35 millimetr artır.

İnəklər pilləkənə çıxır, amma düşməyi bacarmır.

Pişiyin nəbzi 1 dəqiqədə 140 dəfə vurur.

İnsan bədənində yalnız sinir hüceyrələri bölünmür.

Alimlər sübut ediblər ki, aerobika qulaq fəaliyyətinin zəifləməsinin qarşısını alır.

SƏNİN QƏLƏBƏN

Bir vaxt soyudub əllərini, geriyə baxmadan gedən insanların arxasından tökdüyünüz göz yaşları əbəsdir. Gözünüzü telefona dikib keçirdiyiniz yuxusuz gecələr də gərəkli deyil.

  Heç aynanın qarşısına keçərək özünü kənardan seyr etdinmi? Pırıl-pırıl yanan gözlərinin nəyə qadir olduğunu, vücudunun daxili gücünü duydunmu? Əks cinsin nümayəndəsinə niyə aldanırsan deyə, necə düşündünmü? Sevdiyin insan ilə son dəfə hansı səbəbdən mübahisə edərək ayrıldığını, heç özün də  bilmirsən? Elə içini didib dağıdan da bu deyilmi? Yenidən onu istəyirsən. Adi bir mesaji belə yetərlidir, amma yazsın. Olanlarla barışa bilmirsən, ancaq qürurun da hisslərinə müharibə elan edib. Nəhayət, qərara alırsan ki, ona yazasan. Bəs sonra?

Maraqlıdır!

Nə üçün əsgər paltarları xaki rəngdədir?

   Formalardakı, xaki reng ilk dəfə ingilislər tərəfindən 1850- ci illərdə Hindistanda istifadə olunmağa başladı. İngilis ordusunda Hary Lumsden əsgərlərin ağ forma ilə asan hədəf olduqlarını fikirləşir, beləliklə də paltarların üstünü toz, palçıq və ya çay ilə boyayaraq rənglərini kölgəli qəhvə rənginə çevirdi.

   Belə olanda isə paltarların rəngi əraziyə tamamilə uyğunlaşmış oldu. Torpaq rənginə bənzəyən bu formalar hind dilində torpaq rəngi mənasına gələn “khaki” adlanmış və tərcümədə “xaki” olaraq bilinir.